امامان شیعه (ع) در وضعیت سیاسی، اجتماعی و اعتقادی شیعیان نقش حیاتی داشتند. آنها هیچگاه فرصت مناسبی برای آشکار کردن دعوت خود نداشتند، اما در شرایط مختلف با راهنماییها و عملکردهای خود شیعیان را به راه مستقیم و دوری از آسیبهای جامعه راهنمایی میکردند. امام حسن عسکری بااینکه در عصر حاکمیت مستبدترین سلاطین زندگی میکرد، هیچگاه از دست حکومت عباسی آزاد نبود و در دوره امامت خود حیات سیاسی، اجتماعی و بهویژه فرهنگ شیعه را زنده نگهداشت. نوشتار حاضر با تبیین وضعیت امام حسن عسکری (ع) در رهبری شیعه بر این نکته تأکید میکند که امامان شیعه در موقعیتهای مختلف از روشهای گوناگون برای رهبری شیعه استفاده میکردند. امام حسن عسکری (ع) برای حفظ تشیع و ترویج فرهنگ اهل بیت (ع) با توجه به شرایط موجود از روشهای مختلفی مانند تربیت شاگردان، فرستادن نماینده به نقاط مختلف و فرستادن نامه و پیک بهصورت مخفیانه استفاده میکرد. ایشان تمام سعی خود را برای حفظ شیعیان و آمادگی آنها برای غیبت انجام داد تا شیعیان از این مرحله مهم تاریخی با موفقیت عبور کنند.
)