نقد و تحلیل دیدگاه شرق‌شناسان درباره اهداف حسینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌پژوه کارشناسی معارف اسلامی و روان‌شناسی، از کشور افغانستان، مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.

2 استادیار گروه قرآن و حدیث، مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی، جامعه‌المصطفی‌العالمیه، قم، ایران.

چکیده

امام حسین (ع) و عاشوراپژوهی از مباحث قابل توجه مستشرقان است. دلایل مطالعه دیدگاه مستشرقان درباره عاشورا و اهداف نهضت حسینی، شناخت اهداف و انگیزه‌های آنان در رابطه با این قیام مقدس و باعظمت است. آنان چگونه این نهضت تاریخی را مورد تحلیل و بررسی قرار داده‌اند. این تحقیق به نقد کلی آرای خاورشناسان و اساس دیدگاه آنان با استناد از اهداف واقعی قیام امام حسین (ع) می‌پردازد و به‌روش تحلیلی –توصیفی، روایتگری و تحلیل‌های مستشرقانی را مورد بحث قرار می‌دهد که در آثار و تألیفات خود به موضوع اهداف نهضت حسینی رویکرد غیر منطقی داشته‌‌اند. براساس پژوهش‌‌های به‌دست آمده، هیچ‌یک از مستشرقان نتوانسته‌اند اهداف امام حسین (ع) را به صورت صریح منتقل کنند و نهضت عاشورا را به‌شکل حرکتی غیر عقلانی، سیاسی و قدرت‌طلبانه مورد تحلیل قرار داده‌اند. باتوجه به اینکه جهان اسلام و منابع موجود از ابتدا تحت سیطره اهل‌سنت بوده و به منابع شیعه کمتر اعتماد شده است شاهد نتایج مغرضانه و کمتر منصفانه بوده‌ایم. مستشرقانی همچون نیکولسن، سایکس و بایرناس تحت تأثیر عواطف شخصی، ملی و مذهبی واقع شده و این نهضت را با رویکرد منفی مورد بررسی قرار داده‌اند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که تمامی اهداف قیام امام حسین (ع) احیای دین و سنت، نامه کوفیان، امربه‌معروف ونهی از منکر، مقاومت در مقابل یزید و باطل، تشکیل حکومت اسلامی برای جلب رضایت الهی بود.
 

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ابن اعثم کوفی، محمد‌بن علی (1393). الفتوح. مترجم: محمد‌بن احمد مستوفی هروی. قم: انتشارات علمی و فرهنگی.
  2. بایرناس، جان (۱۳۸۰). تاریخ جامع ادیان. مترجم: حکمت، علی اصغر. تهران: علمی فرهنگی .
  3. پیشوایی، مهدی (۱۳۵۶). مقتل جامع سیدالشهداء. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  4. جمعی از نویسندگان (۱۳۷۳). دایرة المعارف تشیع. تهران: انتشارات حکمت.
  5. حیدری نراقی، علمی‌محمد (۱۳۸۹). عوامل اصلی نهضت مقدس. قم: انتشارات مهدی نراقی.
  6. حیدری، احمد (۱۳۸۱). امام حسین و تشکیل حکومت اسلامی. نشریه حکومت اسلامی، شماره 25، 438- 473.
  7. خوارزمی، موفق‌بن احمد (1423هـ.ق). مقتل الحسین. قم: انوار المهدی.
  8. سایکس، سرپرسی (۱۳۶۶). تاریخ ایران. مترجم: داعی گیلانی، محمدفخر. تهران: دنیای کتاب.
  9. سیدبن طاووس، علی‌بن موسی (1413هـ.ق). الملهوف علی قتلی الطفوف. تهران: دارالاسوه و للطباعه و النشر.
  10. شیخ مفید، محمد‌بن محمد (1413هـ.ق). الارشاد. قم: المؤتمر العالمی لألفیه الشیخ مفید.
  11. عباسی، محمدمهدی (۱۳۸۱). امام حسین (ع) و احیای دین. نشریه حکومت اسلامی، شماره25، 411 -438.
  12. مجلسی، محمدباقر‌بن‌محمد تقی (۱۴۰۳هـ.ق). بحارالانوارالجامعه لدررالاخبارالائمة الاطهار. بیروت: داراحیاء اتراث العریی.
  13. مطهری، مرتضی (1376). مجموعه آثار. قم: انتشارات صدرا.
  14. مطهری، مرتضی (۱۳۷۷). حماسه حسینی. قم: انتشارات صدرا.
  15. مکارم‌شیرازی، ناصر (۱۳۸۸). اهداف قیام حسینی. قم: انتشارات علی‌بن ابی‌طالب(ع).
  16. هادیان حیدری، بابک (۱۳۹۶). قیام امام حسین، اهداف و انگیزه‌های آن. نشریه پژوهشنامه معارف حسینی، 2(7)، 85- 108.
  17. هروی، جواد (1386). روش تحقیق وپژوهش علمی در تاریخ. تهران: امیرکبیر.
  18. Nicholson, R. A. (1907). A literary History of The Arabs. London: Cambridge University Press.

 

تاریخ نامه اسلام
دوره 6، شماره 10
1403
صفحه 55-72

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار